علامه جلال‌الدین محمد دوانی مشهور به محقق (۸۳۰ دردوان کازرون – ۹۰۸ هجری قمری) ، عارف، حکیم، متکلم و دانشمند بزرگ سدهٔ نهم ( برابر قرن پانزدهم میلاد ) ایرانی است. برای تکمیل تحصیلات، دوان را به قصد شیراز ترک کرد. وی در آنجا نزد اساتید برجسته تفسیر را فراگفت و شهرت فراوانی در فارس به‌دست‌آورد؛ به‌طوری‌که از همه جای دنیا، ( از روم و آذربایجان و بغداد و هرمز و کرمان و طبرستان و خراسان) ، دانش‌پژوهان رهسپار شیراز می‌شدند و از محضر درس او استفاده می‌کردند.

 دوانی، دوباره در زمان سلطنت پادشاهان آق قوینلو بر فارس، به فارس بازگشت و مقام قضا را در منطقه با اختیارات کامل و تام برعهده گرفت.

وی نکات فلسفی، عرفانی و کلامی را در کتاب شرح الرباعیات خود آورده‌است . رباعی زیر از رباعیات فلسفی عرفانی اوست:

هستی تو به ذات و ما به تو هست نما الّله چه تفاوت ز کجا تا بکجا
هستی تو غنیّ مطلق و خلق گدا دارند ز تو وجود و از خویش فنا

 

سمت راست: قطب الدین شیرازی

سمت چپ: علامه دوانی

 

محمود بن مسعود بن مصلح به قطب الدین شیرازی دانشمند، طبیب، فیزیک‏دان، ریاضیدان و منجم ایرانی یکی از بزرگترین دانشمند ایرانی، و فیلسوفان صوفی منش بود. وی در ماه صفر ۶۳۴ ه.ق در خانواده ای دانشمند متولد شد.

خرقه‏ى تصوف را در ده سالگى از دست پدر خود پوشید. در چهارده سالگى پدرش فوت کرد و او به جاى پدر به عنوان چشم پزشک در بیمارستان شروع به کار نمود. در این وقت به تحصیل قانون می پردازد و بعد کتاب قانون را تجزیه و تحلیل می نماید و در سال (۶۸۱) سه کتاب درباره شرح قانون می بیند.

از آثار علامه قطب‏الدین شیرازى کتاب دره التاج است که پس از شفا مهم‌ترین تألیف جامعی است که در علوم فلسفی به تالیف رسیده است  .

علامه قطب‌الدین شیرازی در علم موسیقی و فیزیک نیز از سرآمدان زمان خود بوده است.  وی  بخش مفصلی از کتاب دائره‌المعارف چند جلدی خوذ (دره التاج) را به موسیقی اختصاص داده است.

 

#مشاهیر همشهری_موزه تاریخ فارس

منابع :

www.ihoosh.ir

www.wikipedia.com